น้ำตาลเทียม ทำให้เป็นมะเร็งจริงรึเปล่า ?

งานนี้ไม่นำเสนอก็เรียกว่าพลาดแน่ๆ (หมายถึงผมนี่แหละ) คืองานนี้เมื่อสักสัปดาห์สองสัปดาห์ก่อน เห็นคนเขียนผ่านๆตาอยู่บ้างเพราะมีคนส่งมาถามหลายคน อาจจะเพราะผมนำเสนอเรื่องสารทดแทนความหวานบ่อย เป็นการศึกษาของ Yan และคณะ (2022) ^[1]

ประเด็นก็คือว่าบางสำนักนำเสนอแล้วบอกว่า การทานน้ำตาลเทียม หรือสารทดแทนความหวานนั้น ทำให้เป็นมะเร็ง จริงๆแล้วมันเป็นยังไงกันแน่ งานนี้เขาศึกษาแบบ Meta-analysis นะครับ โดยเขาตั้งคำถามเกี่ยวกับการทานน้ำตาลเทียม (Artificial Sweeteners) กับ ความเสี่ยงของมะเร็งและการเสียชีวิต

เขาศึกษายังไง ?

ซึ่งเขาก็ได้รวบรวมข้อมูลจากงานวิจัยที่เข้าเกณฑ์ที่ตั้งไว้ ได้มา 25 งาน พอรวมข้อมูลตัวอย่างออกมาจาก Cohort study จำนวน 25 งาน เลยได้จำนวนตัวอย่างมา 3,739,775 ตัวอย่าง ตัวเลขเยอะขนาดนี้มันเลยยิ่งน่าตื่นเต้นเข้าไปใหญ่

ซึ่งเป็น Meta-analysis ที่ศึกษามาจาก Prospective cohort study อีกทีนึง ลักษณะของการศึกษาแบบนี้ก็คือหลังจากที่เขาตั้งคำถามขึ้นมา เขาก็ศึกษาไปข้างหน้า ว่ามันมีผลที่ต้องการเกิดขึ้นหรือไม่เกิดขึ้นเป็นสัดส่วนเท่าไหร่ เพื่อดูความเสี่ยงนะครับ

ผลที่ได้คือ ?

ซึ่งงานนี้วาร์ปไปที่สรุปเขาบอกว่า การทานสารทดแทนความหวานอาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต (all-cause mortality) ได้แต่ไม่พบความสัมพันธ์ต่อความเสี่ยงโดยภาพรวมของการเกิดมะเร็งและการเสียชีวิตจากมะเร็ง แต่บางสำนักแปลพรวดกันไปแล้วว่าการทานสารทดแทนความหวาน ทำให้เกิดมะเร็ง

น้ำตาลเทียม สารทดแทนความหวาน นี่ก็เป็นหัวข้อนึงที่มีการศึกษาอยู่เรื่อยๆ อย่างเช่นคำถามว่ากระตุ้นอินซูลินมั้ย หลายคนก็ยังคิดว่าน้ำตาลเทียมกระตุ้นอินซูลิน แต่เท่าที่พบหลักฐานการศึกษาในมนุษย์หลายๆงาน ก็ไม่ได้พบว่าสารทดแทนความหวานกระตุ้นอินซูลินนะครับ ^[2] บ้างก็บอกว่าสารทดแทนความหวาน ทำให้เป็นเบาหวาน แต่จริงๆแล้ว งานวิจัยที่นำมาอ้างอิงกัน มันไม่ได้สามารถตีความได้แบบนั้นนะครับ และการทดลองที่ตรงกว่าชัดเจนกว่า ก็ไม่พบว่าการทานน้ำตาลเทียม มีผลให้การควบคุมน้ำตาลบกพร่อง ^[3]

จริงๆ ก็ไม่ได้สนับสนุนให้ทานน้ำตาลเทียมอะไรนักนะครับ น้ำตาลแท้หรือเทียมก็ทานแค่ให้มันพอดีๆ พอได้รสชาติบ้าง ก็โอเค อย่างในคนที่ทานน้ำหวานมีน้ำตาลประจำ การเปลี่ยนมาทานเครื่องดื่มที่ใช้สารทดแทนความหวาน ประเภท 0 แคลทั้งหลาย เช่น เป๊ปซี่แม็กซ์ โค้กซีโร่ ก็ส่งผลดีต่อการลดน้ำหนัก ^[4]

สรุป

การเป็นสาเหตุ (causation) มันคนละเรื่องกับความสัมพันธ์ต่อความเสี่ยงนะครับ การศึกษาแบบ Cohort ทำให้เราเห็นความเป็นไปได้ที่มันอาจจะมีผล แต่ถ้าจะดูว่ามันเป็นสาเหตุจริงๆมั้ย มันต้องไปดูการศึกษาที่มีการควบคุมตัวแปร ควบคุมปัจจัยต่างๆ ให้มันชัดเจนกว่านี้จึงจะบอกได้ว่าเป็นสาเหตุนะครับ ไม่ใช่แค่งานนี้นะครับ งานอื่นที่เป็น Cohort study อย่างโรคหัวใจกับน้ำตาลเทียม ต่อให้ผลมันออกมาเป็นบวกกับสารทดแทนความหวาน ผมก็ย้ำเสมอ ว่ามันไม่ใช่หลักฐานที่แข็งแรงมากไม่ต่างกัน ^[5]

ไม่ใช่ว่าเห็นตัวเลขว่าข้อมูลมาจากคนสามล้านคนแล้วพรวดๆ ฟันธงโป๊ะป๊ะกันเลยนะครับ ดูให้ดีก่อนว่าเขาศึกษายังไง ผมก็ไม่ได้ถือหุ้นในบริษัทน้ำตาลเทียมนะ แต่เห็นการตีฟูกันไปใหญ่แล้วมันก็ไม่รู้สินะ ไม่อยากจะถามว่าอ่านงานวิจัยเข้าใจรึเปล่า ได้แต่คิดในใจ

อ้างอิง

1. Yan S, Yan F, Liu L, Li B, Liu S, Cui W. Can Artificial Sweeteners Increase the Risk of Cancer Incidence and Mortality: Evidence from Prospective Studies. Nutrients. 2022; 14(18):3742. https://doi.org/10.3390/nu14183742
   
2. บัวเพ็ชร, พงศ์พันธ์. (2022, January 29). สารทดแทนความหวาน กระตุ้นอินซูลิน จริงรึเปล่า ? Fat Fighting. Retrieved October 5, 2022, from https://www.fatfighting.net/article-2022-01-30-artificial-sweeteners-and-insulin/
   
3. บัวเพ็ชร, พงศ์พันธ์. (2022, August 24). สารทดแทนความหวาน ทำให้ความทนน้ำตาลบกพร่อง ? อาจทำให้เป็นเบาหวาน !?! Fat Fighting. Retrieved October 5, 2022, from https://www.fatfighting.net/article-2022-08-24-non-nutritive-sweeteners-on-human-glucose-tolerance/
   
4. บัวเพ็ชร, พงศ์พันธ์. (2022, May 16). สารทดแทนความหวาน เครื่องดื่ม 0cal ทั้งหลาย ดีต่อการลดน้ำหนัก การลดความอ้วนรึเปล่า ? Fat Fighting. Retrieved October 5, 2022, from https://www.fatfighting.net/article-2022-05-16-sweet-news-about-low-and-zero-calorie-beverages/
   
5. บัวเพ็ชร, พงศ์พันธ์. (2022, August 4). วิจัยพบสารทดแทนความหวาน ไม่มีผลความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ และหลอดเลือด. Fat Fighting. Retrieved October 5, 2022, from https://www.fatfighting.net/article-2022-08-03-relation-of-change-or-substitution-of-low-and-no-calorie-sweetened-beverages-with-cardiometabolic/