พูดถึงชะลอวัยจริงๆ บางคนจะสับสนคิดว่าเป็นการยืดอายุ (life span) จริงๆแล้ว ถ้าไปดูตามงานที่ศึกษาด้านนี้จะพบว่าที่เขาหมายถึงจะกล่าวถึงเรื่องของ อายุทางชีวภาพ (biological age)
อายุทางชีวภาพคืออะไร ต่างจากอายุขัยยังไง ?
ซึ่งอายุทางชีวภาพนี่มันเป็นตัวชี้วัดทางชีวภาพอย่างนึง มันไม่ใช่ค่านับเป็นตัวเลข ว่าคุณเกิดมากี่วัน กี่เดือน กี่ปี แต่มันว่าด้วยภาวะต่างๆในร่างกาย ในช่วงหลังเนี่ย มันจะมีตัวชี้วัดตัวนึงที่มีการพูดถึงกันเยอะ นั่นคือ ความยาวของเทโลเมียร์ (telomere length ,TL) ถูกนำมาใช้เป็นข้อบ่งชี้อายุทางชีวภาพ มากขึ้นในช่วงหลังๆ
คร่าวๆ คือตอนแรกๆเขาศึกษาพบว่าเมื่ออายุเรามากขึ้น มันสัมพันธ์กับ TL ที่สั้นลงด้วย พอตอนหลังเขาก็ไปศึกษากันว่าความยาวที่สั้นลงของเจ้านี่เนี่ย มันสัมพันธ์กับความเสี่ยงต่อการเสียชีวิต และความเสี่ยงด้านสุขภาพอื่นๆอีก
ที่ว่ามาเนี่ยเพื่อให้เห็นภาพก่อนนะครับ ว่า อายุทางชีวภาพ มันเป็นคนละเรื่องกันกับ อายุ (age) หรือ อายุขัย (life span) ยืดอายุหรือชะลอวัย ในความหมายจริงๆ จึงไม่ใช่การทำให้คนอายุ 40 ย้อนไปอายุ 18 อีกครั้ง
ดังนั้นการชะลอวัยก็คือ..
อธิบายให้เห็นภาพ ง่ายๆคือเป็นการทำให้องค์ประกอบต่างๆ ในร่างกายของเรามีสภาพการทำงานที่ดีขึ้น หรือชะลอการเสื่อมสภาพนั่นแหละครับ ซึ่งก็มีการศึกษาที่มองว่า Physical activity เป็นสิ่งนึง ที่น่าจะมีผลกับ TL เพราะการออกกำลังกาย สามารถป้องกันหรือทำให้สารพัดโรคที่ทำให้เทโลเมียร์สั้นลงดีขึ้น หรือหายได้
งานนี้เป็นการศึกษาของ Schellnegger และคณะ (2022) [1] เขาก็เลยศึกษาเพื่อดูว่า Physical Activity เนี่ยมีผลยังไงต่อ TL บ้าง จากงานวิจัยอื่นๆที่เคยมีการศึกษากันมาก่อนหน้านี้ เป็นการศึกษาแบบ Systematic Review จากงานวิจัยที่เข้าเกณฑ์จำนวน 43 งาน เกณฑ์คร่าวๆ คือทำในคน มีการวัดผลที่เขาต้องการศึกษาชัดเจน
ผลที่ได้คือ ?
ผลที่พบก็คือ ในภาพรวมทั้งหมดกิจกรรมที่ส่งผลดีที่สุดต่อ TL คือกิจกรรมแบบ Endurance exercise (วิ่ง ปั่นจักรยาน ว่ายน้ำ ฯลฯ) แต่บางกิจกรรมเช่น Sprinter ระดับ Master เนี่ยได้ผลดีกว่า (แต่ใครจะฝึกระดับนั้นได้บ้าง55) ตรงนี้ในอนาคตคงต้องมีการศึกษาเรื่องของ Intensity และตัวแปรอื่นๆ เปรียบเทียบว่าแบบไหนได้ผลที่ดีกว่าด้วยเพิ่มเติม
ในทางกลับกัน ถ้าเราลดพฤติกรรมเนือยนิ่ง (Sedentary) ลงได้เนี่ย มันก็ส่งผลดีต่อการรักษา TL ไว้ ได้อยู่บ้าง ยังมีรายละเอียดอื่นๆอีกใครสนใจลองไปอ่านในงานดูได้นะครับ โดยรวมเนี่ย เขาก็สรุปไว้ว่า กิจกรรมแอโรบิค ระดับกลางถึงสูงช่วยในการรักษา TL ซึ่งอาจส่งผลที่ดีต่ออายุทางชีวภาพได้
สรุป
ถ้าใครอยากชะลอวัย การออกกำลังกายก็ดูจะเป็นอีกทางนึงที่ส่งผลดีนะครับ ทำได้ไม่ยากหรอกครับ ขอแค่เริ่มขยับ แล้วค่อยๆพัฒนาไป มันได้ผลดีต่อความแข็งแรง สุขภาพ และด้านอื่นๆด้วย
อ้างอิง
- Schellnegger, M., Lin, A. C., Hammer, N., & Kamolz, L. P. (2022). Physical Activity on Telomere Length as a Biomarker for Aging: A Systematic Review. Sports medicine - open, 8(1), 111. https://doi.org/10.1186/s40798-022-00503-1
- Vaiserman, A., & Krasnienkov, D. (2021). Telomere Length as a Marker of Biological Age: State-of-the-Art, Open Issues, and Future Perspectives. Frontiers in genetics, 11, 630186. https://doi.org/10.3389/fgene.2020.630186
