หลายคนอาจจะยังไม่เคยได้ยินว่า Social Jetlag คืออะไร มันเป็นภาวะที่เกิดจากความคลาดเคลื่อนกันระหว่างการใช้ชีวิต การทำงาน และความต้องการของร่างกายเรา ที่อยากจะพักผ่อน ว่าง่ายๆคือไม่ได้นอนในเวลาที่ควรนอนนั่นแหละครับ
ซึ่งมันก็มีการศึกษามาพอสมควรนะครับ เกี่ยวกับ Social Jetlag ว่าส่งผลอะไรกับชีวิต สุขภาพและร่างกายเราบ้าง ซึ่งในงานนี้เขาสนใจดูว่า Social Jetlag ส่งผลยังไงกับการเป็นเบาหวานประเภท 2 บ้าง เขาก็เลยไปดูผลที่เกี่ยวกับค่าหรือข้อบ่งชี้ ที่เกี่ยวกับ Metabolic Syndrome หรือ เบาหวานประเภท 2 นะครับ
งานนี้เป็นการศึกษาของ Bouman และคณะ (2022) [1] เขาก็ทำการศึกษาเป็นการศึกษาแบบ Systematic Review และ Meta Analysis โดยค้นข้อมูลจากฐานข้อมูลงานวิจัยต่างๆ ทั้ง PubMed, Embase และ Scopus ในช่วง 5 ปีที่ผ่านมา โดยดูงานที่เกี่ยวข้องกับสองอย่างที่บอกไปแล้วข้างต้นนะครับ คัดเฉพาะงานที่ทำในคนเท่านั้นนะครับ
Social Jetlag คืออะไร ?
จุดที่น่าสนใจคือแล้วเราจะนิยาม Social Jetlag ยังไง ? เขาให้นิยามไว้ว่าเป็นความแตกต่างระหว่างเวลาในการนอนระหว่างวันทำงาน และวันหยุด ตรงนี้จะเห็นว่าแม้แต่คนที่ไม่ได้ขึ้นเครื่องบินเลย ก็เสี่ยงกับภาวะนี้ได้นะครับ ถ้าหากว่ามีความไม่สมดุลย์กันระหว่างการทำงาน การใช้ชีวิตต่างๆ และการพักผ่อน
ศึกษายังไง ?
ซึ่งเขาก็ได้งานที่เข้าเกณฑ์การศึกษาที่ตั้งไว้มาทั้งสิ้น 68 งาน ส่วนใหญ่ก็เป็นการศึกษาแบบ Cross-Sectional study ทั้งนั้นนะครับ จะมีต่างกันบ้างก็เช่นบางงานเป็น Case control บางงานเป็น Prospective หรือบางงานเป็น Retrospective ผลในด้านต่างๆ ที่สำคัญก็มี ค่า BMI , เกณฑ์ความอ้วน , เส้นรอบเอว , ความดัน ค่าเลือดต่างๆ ที่เป็นข้อบ่งชี้ถึงการเป็นเบาหวาน
ซึ่งหลังจากวิเคราะห์ข้อมูลทางสถิติ ออกมาก็พบว่า Social Jetlag มีความสัมพันธ์กับค่าต่างๆ ที่เป็นข้อบ่งชี้ภาวะ Metabolic Syndrome และเบาหวานประเภท 2 บางค่านะครับ แต่ก็ไม่ได้มีผลดังกล่าวกับทุกๆค่า ก่อนไปดูว่าค่าไหนสัมพันธ์บ้าง เขามีแบ่งกลุ่มงาน 68 งาน ตามคุณภาพของงาน เป็นงานที่มีคุณภาพ สูง กลาง ต่ำ
ผลที่ได้คือ ?
พบว่าในงานที่มีคุณภาพสูงนั้น Social Jetlag สัมพันธ์กับ ค่า BMI ที่สูงกว่า (0.49) รอบเอวที่มากกว่า (1.11cm) ความดันตัวบนสูงกว่า (0.37mmHg) Glycated haemoglobin (0.42%) แต่ไม่มีความสัมพันธ์กับ ความอ้วน , ความอ้วนช่วงท้อง , ค่า lipid ต่างๆ , ค่าน้ำตาลอื่นๆ รวมถึงความดื้ออินซูลิน หรือการเป็นเบาหวาน
ทั้งนี้ต้องไม่ลืมว่างานที่นำมาศึกษาทั้งหมด เป็น Cross-Sectional นะครับ สิ่งที่เราจะได้คือค่าความสัมพันธ์เท่านั้น ยังไม่สามารถบอกกันได้ชัดเจนว่าเป็นเหตุเป็นผลกันจริงๆหรือไม่ รวมไปถึงค่าต่างๆ ก็ไม่ได้ไปในทิศทางเดียวสอดคล้องกันทั้งหมด มากเพียงพอที่จะเห็นภาพว่า Social Jetlag จะส่งผลให้เกิดเบาหวาน หรือ Metabolic syndrome
สรุป
สรุป ก็มีความสัมพันธ์กับบางค่านะครับ แต่ยังไม่ได้มีความสัมพันธ์ที่ชัดเจนกับข้อบ่งชี้การเป็นเบาหวานหรือ Metabolic Syndrome หลายๆค่า พบความสัมพันธ์อย่างมีนัยสถิติแค่บางค่าเท่านั้น กระนั้นก็ไม่ใช่ว่าไม่ต้องกังวลนะครับ มันอาจจะไม่มีผลในภาพใหญ่ แต่ถ้าเรามีความเสี่ยงอื่นๆร่วมด้วย ผลอาจจะไม่ได้เป็นแบบนั้นก็ได้ การพักผ่อนเพียงพอเหมาะสม เป็นเรื่องสำคัญที่ไม่ควรมองข้าม
อ้างอิง
- Bouman, E. J., Beulens, J. W. J., Groeneveld, L., de Kruijk, R. S., Schoonmade, L. J., Remmelzwaal, S., Elders, P. J. M., & Rutters, F. (2022). The association between social jetlag and parameters of metabolic syndrome and type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. Journal of Sleep Research, e13770. https://doi.org/10.1111/jsr.13770
