งานเป็นการศึกษา Bjørklund และคณะ (2022) เรื่องพฤติกรรมการกินอาหาร และภาวะอ้วนในเด็กนะครับ เพื่อดูว่าจริงๆแล้ว พฤติกรรมการกินส่งผลต่อความอ้วน หรือความอ้วนส่งผลต่อพฤติกรรมการกินกันแน่ (จริงๆเขามองถึงความผอมด้วยนะ)
เป็นการศึกษาในช่วงเติบโตจากเด็กจนถึงวัยรุ่น
จากข้อมูลของเด็กอายุระหว่าง 6-14 ปี จำนวน 802 คน เป็นการศึกษาแบบ Prospective on-going cohort study ในนอร์เวย์นะครับ ตอนแรกนั้นเขาเชิญเด็กมา 3,456 คน (เลขมันสวยจุงวุ้ย) จากนั้นก็คัดกรองกันไปเรื่อยๆ โดยใช้แบบประเมินจุดแข็งจุดอ่อน (Stregths and Difficulties Questionnaire) คัดเด็กไปเรื่อยๆ เก็บข้อมูลแต่ละช่วงวัยของเด็กไปเรื่อยๆ รายละเอียดวิธีการวิจัยของเขา ลองไปดูกันในงานได้นะครับ
ประเมินผลพฤติกรรมการทานอาหาร
ทีนี้เรื่องพฤติกรรมการทาน เขาใช้แบบประเมินพฤติกรรมการกิน (Children's Eating Behaviour Questionnaire , CEBQ) แน่นอนว่าคนประเมินไม่ใช่ตัวเด็กแต่เป็นผู้ปกครอง โดยเขาก็ดูในหัวข้อต่างๆ ดังต่อไปนี้
- การตอบสนองต่ออาหาร (Food Responsiveness)
- ความเพลิดเพลินต่ออาหาร (Enjoyment of Food)
- การทานที่มากเกินไปด้วยอารมณ์ (Emotional Overeating)
- การทานน้อยเกินไปด้วยอารมณ์ (Emotional undereating)
- การตอบสนองต่อความอิ่ม (Satiety Responsiveness)
- การกินช้า (Slowness in Eating)
- ความกินยาก (Food Fussiness)
พวกแบบสอบถามพวกนี้ ก็มีแบบของคนไทยศึกษาใช้กันอยู่เหมือนกันนะครับ ยกตัวอย่างเช่น แบบประเมินจุดแข็งจุดอ่อน ศูนย์สุขภาพจิตที่ 5 ส่วนแบบประเมินพฤติกรรมการกินนั้น จะพบในงานวิจัยต่างๆ
เก็บข้อมูลน้ำหนักและส่วนสูง
และมีการเก็บน้ำหนักและส่วนสูง เพื่อคิดเป็นข้อมูล BMI ของเด็กแต่ละคน ในช่วงอายุ 6, 8, 10, 12 และ 14 ปีเพื่อนำมาวิเคราะห์ข้อมูล เพื่อดูว่าพฤติกรรมการกินที่เป็นอยู่ และที่เปลี่ยนไปในแต่ละช่วงนั้น สามารถที่จะคาดการณ์ได้หรือไม่ ว่าเด็กจะอ้วนขึ้นหรือผอมลง
ผลที่ได้จากการวิเคราะห์คือ
ซึ่งเขาคาดว่าพฤติกรรมการกินจะเป็นสิ่งที่ส่งผลต่อ BMI ของเด็กให้เปลี่ยนไป ปรากฎว่าหลังจากวิเคราะห์ข้อมูลออกมาแล้ว เขาพบว่ามันตรงข้ามกับสิ่งที่เขาคิด พฤติกรรมการกิน ไม่ได้ส่งผลให้สามารถคาดเดา BMI ของเด็กได้ว่าจะสูงขึ้นหรือลดลง (อ้วนหรือผอมนั่นแหละ)
ในทางตรงกันข้ามกลับมีความสัมพันธ์ระหว่างการเปลี่ยนแปลงของ BMI ที่ไปส่งผลต่อพฤติกรรมการกิน เขามองว่าในช่วงที่เด็กมีความอยากทานเพิ่มขึ้นในวัยนี้ ส่วนนึงเป็นเพราะความต้องการของร่างกาย ที่ต้องเติบโต และมีความต้องการพลังงานสำหรับกิจกรรมต่างๆ (ไม่ใช่กินพอแล้วแต่อยากกินเยอะจนนำไปสู่ภาวะอ้วนเพียงอย่างเดียว)
ในอีกทางนึงทำไม BMI ถึงส่งผลต่อพฤติกรรมการกิน อันนี้ในงานเขาก็วิเคราะห์ความเป็นไปได้ไว้จากแนวคิดต่างๆ เช่นเรื่องของ weight set point เรื่องของ Homeostasis เรื่องของ leptin อย่างไรก็ตามเขาไม่ได้ให้ข้อสรุปไว้นะครับว่ามาจากอะไรกันแน่ ต้องศึกษาต่อไป
นอกจากนี้เขาก็อ้างถึงงานวิจัยอื่นๆ ที่พบว่าการลดน้ำหนักลดความอ้วนของเด็กในวัยนนี้ ที่เป็นการปรับพฤติกรรมการทาน มันไม่ค่อยได้ผล เพราะพฤติกรรมการทานที่เปลี่ยนไปของเด็กวัยนี้อาจจะไม่ใช่สาเหตุ การปรับพฤติกรรมการทานอาจจะได้ผลกับเด็กวัยอื่น เช่นวัยต่ำกว่า 6 ขวบ คนที่มีภาวะอ้วนแล้ว หรือกลุ่มที่มีพันธุกรรมเสี่ยงมากกว่า (เช่นยีนกลุ่ม FTO บางตัวที่ส่งผลต่อการกินเยอะ)
เพิ่มเติม : ยีนอ้วน (FTO Gene)
เรื่องยีนอ้วน FTO มันทำให้เราอ้วนได้ยังไงผมเคยโพสต์ไว้ในเพจ https://www.facebook.com/FatFightingChannel/posts/3977018485748114
แล้วก็อีกเรื่องนึง ว่ายีนอ้วนมันทำให้เราลดความอ้วนได้ยากกว่าจริงรึเปล่า
https://www.facebook.com/FatFightingChannel/posts/3985173411599288
ใครสนใจลองไปอ่านกันดูได้นะครับ
สรุป
ใครที่ต้องดูแลน้องๆ ลูกๆ หรือหลานๆ ในช่วงวัยเด็กกำลังจะเข้าไปสู่ช่วงวัยรุ่น ก็ลองนำไปนึกต่อกันดูนะครับ พฤติกรรมการทานบางอย่างที่เปลี่ยนไปในช่วงนี้ อาจจะมาจากความเปลี่ยนแปลงบางอย่างที่มันเกิดขึ้นแล้ว บางคนที่มีภาวะอ้วน การมองว่าเขาอ้วนเพราะกินเยอะอย่างเดียว แล้วคอยพูดจาแดกดัน หวังให้เขาเปลี่ยนพฤติกรรม อาจจะไม่ใช่ทางออกเสมอไป
ถ้าเป็นอย่างที่เรากล่าวถึงกันไปข้างต้นในงานนี้แล้ว อาจจะต้องลองหาแนวทางอื่นมาชวนเขาลดน้ำหนัก ลดความอ้วนเพื่อปรับสมดุลย์ร่างกายก่อน จากนั้นพฤติกรรมการกินเขาอาจจะเปลี่ยนแปลงไปได้เอง
เรื่องพวกนี้ บางทีอาจจะต่อจิ๊กซอบางอย่างที่เรากำลังหาทางออกไม่ได้ให้เต็มขึ้นมาบ้างก็ได้ บางครั้งความเข้าใจที่มีต่อพวกเขามากขึ้น ก็อาจจะส่งผลบวก และให้ผลดีในสิ่งที่เราคาดหวังได้ครับ
อ้างอิง
- Bjørklund, O., Wichstrøm, L., Llewellyn, C., & Steinsbekk, S. (2022). The prospective relation between eating behaviors and BMI from middle childhood to adolescence: A 5-wave community study. Preventive Medicine Reports, 27, 101795. https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2022.101795
